Cholesterol jest organicznym związkiem chemicznym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu, zalicza się go do lipidów. Jednak gdy jego poziom przekracza określone normy, pojawiają się problemy zdrowotne, a jednym z nich jest hipercholesterolemia. Obecnie uznaje się ją za chorobę cywilizacyjną. Czym dokładnie jest i jak można jej zapobiec?
Co to jest hipercholesterolemia?
Hipercholesterolemia to podwyższenie poziomu cholesterolu całkowitego i frakcji LDL. Jest wynikiem nieprawidłowości metabolizmu skutkujących dyslipidemią, czyli zaburzeniami gospodarki tłuszczowej organizmu. Cholesterol jest składnikiem błon komórkowych. Bierze udział w procesach zachodzących w układzie odpornościowym i nerwowym. Odpowiada też m.in. za syntezę hormonów i witaminy D3. Wytwarza go nasz organizm, a ponadto jest dostarczany razem z pokarmem. Gdy poziom cholesterolu się podwyższa w ścianach naczyń krwionośnych zaczyna odkładać się blaszka miażdżycowa. To z kolei może doprowadzić do udaru, zawału serca, zapalenia trzustki lub choroby wieńcowej.
Obecnie hipercholesterolemia jest uznawana za chorobę cywilizacyjną, ponieważ cierpi na nią coraz więcej osób. Szacuje się, że z tym problemem zmaga się ponad 60% Polaków i Polek powyżej 17. roku życia. Wielu mieszkańców naszego kraju nawet nie zdaje sobie z tego sprawy.
Przyczyny i objawy hipercholesterolemii
Wyróżnia się dwie postaci hipercholesterolemii:
- Pierwotna – ma podłoże genetyczne. Jej przyczyną może być defekt jednego genu (wówczas mówi się o chorobie rodzinnej) lub wielu genów. W drugim przypadku do rozwoju choroby przyczyniają się dodatkowo czynniki środowiskowe, w tym nieprawidłowa dieta.
- Wtórna – rozwija się z powodów innych niż genetyczne. Mowa tu głównie o określonych chorobach, takich jak żółtaczka cholestatyczna, niedoczynność tarczycy czy cukrzyca i zespół metaboliczny. Hipercholesterolemię wtórną mogą powodować też niektóre leki, w tym antykoncepcyjne i te stosowane przy chorobie wieńcowej. Nie bez znaczenia jest prowadzenie niezdrowego trybu życia.
Początkowo hipercholesterolemia może nie dawać żadnych objawów. W zaawansowanym stadium postaci pierwotnej (która rozwija się bardzo szybko) pojawiają się takie symptomy jak niedokrwienie narządów ciała, kępki żółte czy ból i zapalenia ścięgien, w szczególności Achillesa. Hipercholesterolemia wtórna przeważnie wykrywana jest przypadkowo po zawale serca lub innych powikłaniach, a także podczas badań krwi.
Jak leczyć hipercholesterolemię?
Sposób leczenia hipercholesterolemii uzależniony jest od stopnia ryzyka wystąpienia tzw. incydentów sercowo-naczyniowych, czyli groźnych powikłań: zapalenia trzustki, udaru mózgu i wspomnianego wcześniej zawału serca. Jeżeli jest ono niskie, wdrożone zostaje leczenie niefarmakologiczne. Jego podstawy to:
- dobrze zbilansowana dieta,
- aktywność fizyczna,
- eliminacja używek, w tym papierosów i alkoholu.
Konieczna jest ponadto systematyczna kontrola poziomu cholesterolu, minimum raz w roku. Osoby borykające się dodatkowo z cukrzycą, nadciśnieniem czy chorobą niedokrwienną serca muszą stosować również leczenie farmakologiczne. Podstawowe leki to statyny, stosowane są także m.in. fibraty, żywice jonowymienne i ezetymib. Przy hipercholesterolemii rodzinnej, gdy stężenie frakcji LDL przekracza określony poziom, niekiedy zalecana jest dodatkowo afereza. To metoda leczenia polegająca na oddzieleniu osocza od reszty krwi w celu usunięcia patogennych substancji. Jest ona wykorzystywana w najcięższych przypadkach, m.in. ze względu na wysokie koszty.
Hipercholesterolemia — jak zapobiegać?
Chcąc zapobiec hipercholesterolemii, należy przede wszystkim zadbać o zdrowy styl życia. Podstawa to odpowiednio zbilansowana dieta, aktywność fizyczna i zachowanie właściwej masy ciała. Wskazane jest też zrezygnowanie z picia alkoholu, palenia papierosów oraz innych używek. Specjaliści radzą, aby regularnie badać poziom cholesterolu. Osoby chcące dowiedzieć się więcej zarówno na temat profilaktyki, jak i leczenia hipercholesterolemii, zapraszamy do odwiedzenia naszej Kliniki. Zatrudniamy doświadczonych specjalistów, którzy zapewnią niezbędne wsparcie i rozwieją wszystkie wątpliwości dotyczące właściwego poziomu cholesterolu.
