Zespół policystycznych jajników (PCOS) to jedno z najczęstszych schorzeń endokrynologicznych, występujących u kobiet w wieku rozrodczym. Charakteryzuje się on zaburzeniami hormonalnymi, które mogą przyczyniać się do powstawania różnych problemów zdrowotnych. Typowymi objawami schorzenia są nieregularne miesiączki, nadmierne owłosienie oraz trudności z zajściem w ciążę, przez co PCOS dla wielu kobiet stanowi duże obciążenie nie tylko fizyczne, ale także i psychiczne czy emocjonalne. Co prawda na chwilę obecną brak jest metod, dzięki którym można całkowicie pozbyć się tej choroby, natomiast poprzez wdrożenie odpowiedniego leczenia, możliwe jest zarówno złagodzenie objawów PCOS, a przez to poprawa jakości życia, jak i przywrócenie owulacji, umożliwiającej zajście w ciążę. W poniższym artykule przedstawiamy więcej informacji na ten temat.
Zespół policystycznych jajników (PCOS) – czym jest
Zespół policystycznych jajników (ang. PCOS – Polycystic Ovary Syndrome) to zaburzenie wydzielania hormonów, dotykające ponad 20% kobiet w wieku rozrodczym. Charakteryzuje się nieprawidłową produkcją hormonów przez jajniki, w wyniku czego powstają liczne torbiele. Pęcherzyki te nie dojrzewają prawidłowo, przez co nie uwalniają jajeczka i prowadzą do zaburzeń miesiączkowania oraz braku owulacji. Choroba ta występuje także pod innymi nazwami, jak chociażby zespół wielotorbielowatych jajników, androgenizm jajnikowy czy zespół Steina i Leventhala.
W schorzeniu tym u kobiet dochodzi do nadmiernej produkcji androgenów, czyli męskich hormonów płciowych – najczęściej testosteronu. Przysadka mózgowa dodatkowo produkuje nadmierną ilość gonadotropin, a więc hormonów stymulujących jajniki, co jeszcze bardziej pobudza jajniki do uwalniania androgenów.
Przyczyny i objawy zespołu policystycznych jajników
Przyczyny PCOS dotychczas nie zostały w pełni wyjaśnione, lecz istnieje kilka czynników, które mogą przyczyniać się do wystąpienia tego schorzenia. Przede wszystkim są to wspomniane powyżej zaburzenia hormonalne, a więc wzmożona produkcja męskich hormonów u kobiet. Ponadto wskazuje się także na czynnik genetyczny, ponieważ kobiety, u których ktoś w rodzinie choruje na PCOS, są bardziej narażone na wystąpienie zaburzenia. Do czynników ryzyka, zarówno zachorowania, jak i poważniejszego przebiegu schorzenia, zalicza się także otyłość i insulinooporność.
Objawy PCOS mogą być różnorodne, w zależności od stopnia zaawansowania choroby oraz indywidualnych predyspozycji każdej osoby. Do najczęstszych zalicza się zaburzenia miesiączkowania, a więc nieregularne cykle lub całkowity brak miesiączki. U kobiet z zaburzeniem policystycznych jajników może wystąpić także nadmierne owłosienie typu męskiego, przetłuszczająca się skóra i trądzik, a także łysienie. Powszechna jest też otyłość – zwłaszcza brzuszna, jak również insulinooporność, stan przedcukrzycowy oraz cukrzyca.
Zespół policystycznych jajników PCOS – badania
Jeżeli u kobiety wystąpią któreś z powyżej przedstawionych objawów i będą one utrzymywać się co najmniej trzy miesiące, należy skonsultować się z ginekologiem lub ginekologiem-endokrynologiem, który przeprowadzi odpowiednią diagnostykę, w celu wykluczenia lub potwierdzenia występowania PCOS.
Diagnoza opiera się przede wszystkim na szczegółowym wywiadzie z Pacjentką i obserwacji objawów. Lekarz zleca również badania labolatoryjne i obrazowe. W badaniu USG zwraca się uwagę na objętość jajników oraz ilości i wielkości występujących w nich torbieli. Z kolei w badaniach laboratoryjnych z krwi sprawdza się poziom testosteronu, androstendionu, SHBG, DHEAS a także stężenie progesteronu w drugiej fazie cyklu. Istotny jest także poziom glukozy we krwi.
Nie zawsze obecność torbieli w jajnikach, a także występowanie innych objawów, oznaczać będzie zespół policystycznych jajników. Zaburzenie to potwierdza się zwykle rozpoznaniem co najmniej dwóch, z trzech kryteriów:
- zaburzeniami w owulacji;
- obecnością objawów lub wynikami badań biochemicznych, wskazującymi na nadmierną ilość androgenów (hiperandrogenizm);
- obecnością wielu torbieli jajników na obrazie ultrasonograficznym (USG).
W przypadku wykluczenia PCOS, przeprowadza się diagnostykę w kierunku innych zaburzeń endokrynologicznych, takich jak choroby tarczycy, jak również badania w kierunku cukrzycy typu 2.
Ciąża a PCOS
W związku z tym, że zespół policystycznych jajników wiąże się z zaburzeniami miesiączkowania, a dokładniej z rzadką owulacją lub jej całkowitym brakiem, przeważająca część kobiet chorujących na PCOS, ma problemy z zajściem w ciążę. Oczywiście należy podkreślić, że rozpoznanie choroby nie jest jednoznaczne z niepłodnością, natomiast jak najszybsze wdrożenie odpowiedniego leczenia, zdecydowanie zwiększa powodzenie w dziedzinie prokreacji.
Niepłodność związana z PCOS najczęściej wynika z braku regularnej owulacji, natomiast niekiedy okazuje się, że wystarcza modyfikacja stylu życia, zwłaszcza wprowadzenie odpowiedniej diety i utrata nadmiaru wagi w przypadku otyłości. Dodatkowo stosuje się leki hormonalne, które pomagają w regulacji cyklu miesiączkowego oraz leki przeciwcukrzycowe, jeśli występuje insulinooporność.
Skuteczne leczenie PCOS pozwala poprawić jakość i komfort życia Pacjentki, minimalizuje ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2, a także innych powikłań. Ponadto umożliwia zajście w ciążę. Wymaga to stałej opieki specjalisty oraz stosowania się do jego zaleceń.
W Royal Clinic każda kobieta otrzyma fachową pomoc, zarówno w zakresie diagnostyki pod kątem PCOS, jak i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Pacjentami zajmują się tu najlepsi lekarze poszczególnych specjalizacji, dysponujący innowacyjnym sprzętem i wykorzystujący sprawdzone i skuteczne metody leczenia, a także zachowujące najwyższe standardy jakości. W przypadku wystąpienia trudności w zajściu w ciążę, klinika – wykorzystując nowoczesne metody diagnostyki i terapii – oferuje również różne metody wspomagania płodności oraz leczenia niepłodności.
Zespół policystycznych jajników to częste schorzenie hormonalne, które wpływa zarówno na zdrowie, jak i komfort oraz jakość życia kobiet, u których występuje. Może prowadzić do zaburzeń miesiączkowania, nadmiernego owłosienia, trądziku, insulinooporności i innych problemów zdrowotnych, a przede wszystkim wpływać na płodność i utrudniać zajście w ciążę. Na szczęście istnieją metody leczenia i wspomagania płodności, które skutecznie pomagają kobietom z PCOS, spełnić swoje pragnienia o macierzyństwie. Ważne, by w przypadku wystąpienia objawów jak najszybciej skontaktować się ze specjalistą, ponieważ wczesna diagnoza i wdrożone leczenie zwiększają szansę powodzenia i poprawiają komfort życia Pacjentki.
