Kolposkopia

Zabieg kolposkopii zwykle odbywa się w gabinecie ginekologicznym. Pacjentka powinna usiąść na fotelu ginekologicznym, podobnie jak podczas rutynowego badania ginekologicznego.

Po wprowadzeniu wziernika do pochwy lekarz wprowadza kolposkop (urządzenie przypominające mikroskop) w pobliże szyjki macicy. Kolposkop pozwala na powiększenie obrazu do kilkudziesięciu razy, umożliwiając ocenę tkanek szyjki macicy, pochwy i sromu.

Zabieg jest bezbolesny, ale może wywołać lekkie uczucie dyskomfortu, zwłaszcza jeśli pacjentka ma napiętą muskulaturę lub występuje stan zapalny. Podczas badania lekarz może nanieść na szyjkę macicy substancje takie jak kwas octowy lub jod, które zmieniają kolor nieprawidłowych tkanek, co pomaga w ich wykryciu.

Jeżeli podczas kolposkopii wykryte zostaną podejrzane zmiany, lekarz może zdecydować o wykonaniu biopsji, czyli pobraniu kawałka tkanki do dalszych badań histopatologicznych. Dzięki temu można potwierdzić lub wykluczyć zmiany nowotworowe lub przedrakowe.

Zabieg kolposkopii trwa zazwyczaj od 10 do 20 minut, w zależności od potrzeb diagnostycznych i zakresu badania.

Kolposkopia jest stosowana w przypadku podejrzenia różnorodnych nieprawidłowości w obrębie narządów rodnych kobiety. Najczęściej jest wykonywana w następujących przypadkach:

Jednym z najczęstszych powodów skierowania na kolposkopię jest nieprawidłowy wynik badania cytologicznego. Cytologia to rutynowe badanie przesiewowe, które pozwala wykryć zmiany w komórkach szyjki macicy. Gdy wyniki cytologii wskazują na obecność komórek nieprawidłowych, lekarz może zlecić kolposkopię w celu dokładniejszego zbadania tkanek.

Jeżeli pacjentka zgłasza objawy, takie jak nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych (np. po stosunku, między miesiączkami, po menopauzie), bóle w obrębie miednicy mniejszej, czy upławy o nieprawidłowym zapachu lub konsystencji, kolposkopia może pomóc w diagnozie, wskazując na możliwe infekcje, zmiany zapalne lub inne patologie.

Brodawek płciowych, wywołanych przez wirus brodawczaka ludzkiego (HPV), nie można zdiagnozować jedynie na podstawie wizualnej oceny. Kolposkopia pozwala na ocenę obszaru zakażenia i wykrycie ewentualnych zmian przedrakowych w obrębie szyjki macicy, pochwy czy sromu.

Kolposkopia jest stosowana w diagnostyce nowotworów szyjki macicy. Dzięki powiększeniu obrazu możliwe jest zauważenie zmian, które mogą świadczyć o rozwoju raka lub zmian przedrakowych. Jeśli lekarz zauważy podejrzane zmiany, może skierować pacjentkę na biopsję w celu potwierdzenia diagnozy.

Po leczeniu zmian przedrakowych szyjki macicy, np. za pomocą elektrokoagulacji czy krioterapii, pacjentki wymagają regularnych badań kontrolnych. Kolposkopia w takim przypadku pozwala ocenić, czy zmiany zostały skutecznie usunięte i czy nie pojawiły się nowe nieprawidłowości.

HPV (ludzki wirus brodawczaka) jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju raka szyjki macicy. U kobiet, które mają dodatni wynik na obecność HPV, kolposkopia jest pomocna w wykryciu zmian w obrębie szyjki macicy, które mogą prowadzić do nowotworu.

W przypadku kobiet, które znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka (np. palaczki, kobiety z osłabioną odpornością, po przeszczepieniu organów, osoby z historią rodzinną raka szyjki macicy), kolposkopia może być zalecana jako badanie kontrolne.

Mimo że kolposkopia jest badaniem bezpiecznym, istnieją pewne sytuacje, w których nie jest zalecana. Przeciwwskazania do wykonania kolposkopii obejmują:

• Ciężka infekcja pochwy lub szyjki macicy – w przypadku aktywnej infekcji, zwłaszcza grzybiczej lub bakteryjnej, zabieg kolposkopii może zostać opóźniony
• Krwawienie z dróg rodnych o nieznanej przyczynie – jeśli pacjentka doświadcza intensywnego krwawienia z dróg rodnych, przed przeprowadzeniem kolposkopii konieczne może być wcześniejsze zdiagnozowanie przyczyny tego krwawienia
• Ciąża – choć kolposkopia nie stanowi ryzyka dla płodu, w pierwszym trymestrze ciąży zazwyczaj nie wykonuje się tego badania, chyba że jest to absolutnie konieczne z powodów medycznych
• Silne uczulenie na substancje chemiczne używane podczas badania – jeśli pacjentka ma alergię na kwas octowy czy jod, lekarz może zdecydować się na alternatywne metody diagnostyczne

Przygotowanie do kolposkopii jest stosunkowo proste i ogranicza się głównie do przestrzegania kilku zasad:

– Nie stosować tamponów ani irygacji pochwy przez 24 godziny przed badaniem
– Unikać współżycia przez co najmniej 48 godzin przed kolposkopią, aby uniknąć podrażnienia szyjki macicy i zapewnić wiarygodność wyników
– Unikać stosowania leków mogących wpłynąć na krzepliwość krwi, zwłaszcza leków przeciwzakrzepowych, chyba że lekarz zadecyduje inaczej
– Przygotować się na to, że zabieg może wiązać się z pewnym dyskomfortem, zwłaszcza w przypadku obecności stanów zapalnych lub infekcji

Po wykonaniu kolposkopii pacjentka może wrócić do normalnej aktywności, jednak przez pewien czas należy przestrzegać kilku zaleceń, aby zapewnić optymalne warunki dla regeneracji tkanek i uniknąć powikłań.

Choć kolposkopia jest zabiegiem mało inwazyjnym, przez kilka godzin po badaniu warto unikać intensywnego wysiłku fizycznego, aby zminimalizować ryzyko podrażnienia szyjki macicy.

Zaleca się, aby przez co najmniej 24-48 godzin po badaniu powstrzymać się od współżycia seksualnego, aby dać czas na regenerację tkanek i uniknąć infekcji.

Po kolposkopii pacjentka może doświadczać niewielkiego krwawienia lub plamienia, szczególnie jeśli pobrano próbki do biopsji. Takie objawy są zwykle normalne, jednak jeżeli krwawienie jest obfite lub przedłużające się, należy skontaktować się z lekarzem.

Jeśli podczas kolposkopii pobrano próbki do biopsji, lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwbólowych lub przeciwzapalnych, aby złagodzić ewentualny dyskomfort.