Biopsja piersi

Biopsja piersi to stosunkowo prosta procedura, która odbywa się zazwyczaj w warunkach ambulatoryjnych, bez konieczności hospitalizacji. Zabieg może być wykonywany różnymi metodami, w zależności od wskazań i lokalizacji zmiany w piersi. Do najczęściej stosowanych metod biopsji piersi należą biopsja cienkoigłowa (FNA), biopsja gruboigłowa (core biopsy) oraz biopsja z użyciem systemu próżniowego (vacuum-assisted biopsy, VAB).

Biopsja cienkoigłowa (FNA)

Biopsja cienkoigłowa (Fine Needle Aspiration, FNA) polega na pobraniu próbki tkanki z guza lub zmiany w piersi za pomocą cienkiej igły. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym i polega na wprowadzeniu igły w obręb zmiany i pobraniu małej ilości tkanki. Biopsja cienkoigłowa jest stosunkowo szybka i mało inwazyjna, ale może być mniej dokładna w przypadku guzków o niejednolitej strukturze.

Biopsja gruboigłowa (core biopsy)

Biopsja gruboigłowa to metoda, w której do pobrania próbki tkanki z piersi stosuje się szerszą igłę. Zabieg ten również wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, a próbka tkanki pobierana jest za pomocą igły o większej średnicy, co pozwala na uzyskanie bardziej reprezentatywnej próbki. Biopsja gruboigłowa jest szczególnie przydatna w przypadku twardszych guzów, które mogą być trudniejsze do zdiagnozowania za pomocą cienkiej igły.

Czas trwania zabiegu

Biopsja piersi jest wykonywana w znieczuleniu miejscowym, co oznacza, że pacjentka nie czuje bólu w trakcie zabiegu, ale może odczuwać lekkie uczucie dyskomfortu, zwłaszcza przy wprowadzaniu igły. Znieczulenie miejscowe polega na zastosowaniu środków znieczulających, które blokują ból w obrębie piersi.

Czas trwania zabiegu

Biopsja piersi to stosunkowo szybka procedura. Czas trwania zależy od wybranej metody biopsji oraz lokalizacji zmiany, ale zwykle zabieg trwa od 15 do 30 minut. Po zakończeniu biopsji pacjentka może wrócić do domu, chyba że zachodzi potrzeba dalszych obserwacji.

Biopsja piersi jest wykonywana w przypadkach, w których badania obrazowe, fizykalne lub wywiad sugerują obecność nieprawidłowości w obrębie gruczołu piersiowego. Wskazania do biopsji piersi mogą obejmować różne sytuacje, zarówno związane z guzami, jak i z innymi zmianami w piersi.

Biopsja piersi jest szczególnie wskazana, gdy na podstawie wyników mammografii, ultrasonografii lub rezonansu magnetycznego wykryte zostaną nieprawidłowości, które mogą wskazywać na zmiany nowotworowe. Mogą to być zmiany w postaci guzków, zagęszczeń, zwapnień lub innych nieprawidłowości w strukturze piersi. Jeśli zmiana w piersi jest wykryta, ale nie ma jeszcze jednoznacznych dowodów na jej charakter, biopsja stanowi metodę potwierdzenia diagnozy.

Biopsja piersi jest wykonywana, gdy lekarz stwierdzi obecność guzka lub zgrubienia w piersi, które można wyczuć podczas badania palpacyjnego. W takich przypadkach biopsja pozwala na pobranie próbki tkanki z guza i ocenę, czy jest to zmiana łagodna (np. torbiel lub fibroadenoma), czy może to być zmiana złośliwa, jak rak piersi.

Biopsja piersi może być również wskazana, gdy wyniki badań cytologicznych (np. po pobraniu próbki z brodawki sutkowej) wskazują na obecność nieprawidłowych komórek, które mogą być związane z procesem nowotworowym. W takim przypadku biopsja może pomóc w potwierdzeniu obecności raka.

Samobadanie piersi przez pacjentki, polegające na wyczuwaniu jakichkolwiek zmian w obrębie piersi, może stanowić wskazanie do dalszej diagnostyki. Jeżeli kobieta wyczuje guzek, zgrubienie, lub zauważy zmiany w skórze piersi (np. zaczerwienienie, zmiany w kształcie piersi) powinna skonsultować się z lekarzem. Jeśli zmiany te są podejrzane, biopsja piersi może stanowić element dalszej diagnostyki.

W przypadkach, gdy zauważy się wydzielinę z brodawki sutkowej (zwłaszcza jeśli jest to wydzielina krwista), może to wskazywać na obecność patologicznych zmian w obrębie piersi. Biopsja piersi pozwala na zbadanie tkanki brodawki sutkowej i wykrycie ewentualnych zmian nowotworowych.

Jeśli w piersi występuje aktywna infekcja lub stan zapalny, biopsja nie powinna być wykonywana, ponieważ może pogorszyć stan zapalny lub spowodować rozprzestrzenienie infekcji.

Osoby z problemami z krzepliwością krwi, takie jak hemofilia, małopłytkowość (niska liczba płytek krwi), czy osoby stosujące leki przeciwzakrzepowe (np. warfaryna, aspiryna) mogą mieć zwiększone ryzyko krwawienia po biopsji. W takim przypadku lekarz może zalecić odstawienie leków lub przeprowadzenie specjalnych badań w celu oceny ryzyka.

Jeśli guz lub nieprawidłowość jest zlokalizowana w miejscu, które jest trudne do osiągnięcia za pomocą standardowych narzędzi biopsyjnych (np. zbyt głęboko w piersi, w pobliżu dużych naczyń krwionośnych lub innych struktur), biopsja może być niewykonalna lub wiązać się z dużym ryzykiem uszkodzenia tkanek.

Choć biopsja piersi może być wykonana w ciąży lub podczas karmienia piersią, procedura ta wiąże się z pewnym ryzykiem. Lekarz podejmuje decyzję, czy korzyści z przeprowadzenia biopsji przeważają nad ryzykiem, szczególnie w przypadku, gdy istnieje podejrzenie nowotworu. W takich przypadkach biopsja powinna być przeprowadzona tylko po dokładnej ocenie stanu zdrowia matki i płodu.

W niektórych przypadkach, takich jak stan psychiczny pacjenta lub problemy z zachowaniem podczas procedury (np. silny niepokój lub niemożność przyjęcia odpowiedniej pozycji do wykonania biopsji), biopsja może być przeciwwskazana.

Jeśli wyniki badań obrazowych (np. mammografia, USG) są niejednoznaczne lub niemożliwe do jednoznacznej interpretacji, może być konieczne przeprowadzenie dodatkowych badań, zanim zostanie podjęta decyzja o biopsji. Biopsja w takich przypadkach może nie dawać jednoznacznych wyników.

Przygotowanie do biopsji piersi jest stosunkowo proste. Zwykle przed zabiegiem pacjentka powinna wykonać badania obrazowe (np. mammografię lub USG), które pozwolą lekarzowi dokładnie zlokalizować zmianę w piersi.

Lekarz może zlecić wykonanie mammografii, USG piersi lub rezonansu magnetycznego (MRI), w zależności od wskazań. Te badania obrazowe pozwalają na określenie lokalizacji zmiany oraz jej charakterystyki.

Pacjentki, które przyjmują leki przeciwzakrzepowe (np. aspirynę, warfarynę), powinny skonsultować się z lekarzem, który może zalecić przerwanie ich stosowania na kilka dni przed zabiegiem, aby zminimalizować ryzyko krwawienia.

Choć po zabiegu można wrócić do normalnej aktywności, warto unikać forsownego wysiłku fizycznego przez kilka dni.

Miejsce wkłucia igły może być lekko obrzęknięte lub zaczerwienione. W razie wystąpienia silniejszego bólu, zaczerwienienia lub krwawienia, należy skontaktować się z lekarzem.

W przypadku bólu można stosować dostępne bez recepty leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol lub ibuprofen.