Tężyczka utajona – przyczyny oraz leczenie

Tężyczka to zespół objawów chorobowych wynikający z zaburzeń równowagi elektrolitowej, zwłaszcza gospodarki wapniowo-fosforanowej w organizmie. Kluczowym elementem przyczyniającym się do jej powstania jest hipokalcemia, czyli obniżone stężenie wapnia we krwi, któremu często towarzyszą hipomagnezemia (zmniejszenie stężenia magnezu) oraz hipokaliemia (zmniejszenie stężenia potasu). Można też rzec, że jest to zespół objawów wtórnych , będących wynikiem różnych patologii, takich jak niedoczynność przytarczyc, zaburzenia hormonalne, czy też choroby układu pokarmowego, które wpływają na wchłanianie składników odżywczych, w tym wapnia.

W warunkach prawidłowych, wapń pełni istotną rolę w przekazywaniu sygnałów nerwowo-mięśniowych. W przypadku tężyczki, zmniejszone stężenie wapnia we krwi prowadzi do nadpobudliwości nerwowo-mięśniowej, co objawia się niekontrolowanymi, bolesnymi skurczami lub drżeniem mięśni. Dodatkowo, nieprzyjemne mrowienie, są wynikiem zaburzonego przekazywania impulsów nerwowych. Tężyczka może przybierać formę jawną lub utajoną, różniącą się między sobą zarówno objawami, jak i leczeniem.

Tężyczka, będąca schorzeniem o charakterze napadowym, manifestuje się zarówno objawami psychicznymi, jak i narządowymi. Obejmuje ona szerokie spektrum dolegliwości, które mają wpływ na funkcje układu nerwowego oraz inne narządy organizmu.

Wzmożona pobudliwość nerwowa, stany lękowe, czy obniżenie nastroju to jedynie niektóre z wyraźnych oznak, które często towarzyszą chorobie. Warto podkreślić, że tężyczka często rozpoczyna się w młodym wieku, między okresem młodzieńczym a trzydziestym rokiem życia. Osoby dotknięte tężyczką często doświadczają również napadów paniki oraz wzmożonej pobudliwości nerwowej, co może prowadzić do stanów lękowych i depresyjnych. Dodatkowo, charakterystyczne są dolegliwości, takie jak duszność spoczynkowa, niepokój, obniżenie nastroju, bezsenność, ogólne osłabienie oraz stałe uczucie zmęczenia.

Osoby cierpiące na tężyczkę mogą doświadczać zasłabnięć napadowych, trudności w koncentracji uwagi, drażliwości, zaburzeń pamięci oraz wad wymowy, na przykład zacinanie się. Choroba ta wpływa również na funkcjonowanie somatyczne, wywołując różne schorzenia, takie jak wypadanie płatka zastawki mitralnej czy idiopatyczną kardiomiopatię.

Objawy narządowe

Objawy narządowe tężyczki obejmują szereg dolegliwości, które wpływają na różne części ciała. Skurcze mięśni, zwłaszcza łydek i stóp oraz drętwienie i mrowienie w kończynach górnych i dolnych są powszechnymi przejawami choroby. Dodatkowo, pacjenci mogą doświadczać bólów i zawrotów głowy, nadmiernej potliwości, ziębnięcia i zsinienia kończyn.

Inne charakterystyczne objawy narządowe obejmują kłucie i pobolewanie w okolicy serca, skurcze oskrzeli, bóle opasujące w klatce piersiowej i jamie brzusznej, uczucie ciała obcego w gardle, drżenie rąk i całego ciała, bóle mięśniowe, drętwienie twarzy i języka, a także ruchy mimowolne. W zaawansowanych przypadkach choroby może dojść do skurczu krtani, uogólnionych skurczy mięśni, drgawek, a nawet dysfunkcji mięśnia sercowego.

W diagnostyce tężyczki istotną rolę odgrywają różnorodne badania, które pozwalają na precyzyjną identyfikację objawów nadpobudliwości nerwowo-mięśniowej oraz określenie rodzaju i przyczyn patologii.

Jednym z najczulszych testów wykazujących obecność nadpobudliwości nerwowo-mięśniowej jest badanie elektromiograficzne, zwane także próbą tężyczkową. Przeprowadza się ją, wprowadzając elektrodę igłową w pierwszy mięsień międzykostny, zakładając opaskę uciskową na ramieniu przez 10 minut (prowokacja ischemii) i dołączając hiperwentylację w ostatnich dwóch minutach. Charakterystyczny obraz spontanicznych, powtarzających się wyładowań potencjałów wieloiglicowych po aktywacji niedokrwieniem i/lub hiperwentylacją wskazuje na obecność tężyczki, lecz nie jednoznacznie na jej rodzaj.

W diagnostyce tężyczki istotne są również badania biochemiczne, zwłaszcza ocena poziomu pierwiastków zjonizowanych (Mg, Ca, K) w erytrocytach. Pomiar poziomu pierwiastków w surowicy krwi nie zawsze jest wiarygodny, ponieważ są one często powiązane z białkami i innymi związkami chemicznymi. Skład płynów wewnątrzkomórkowych okazuje się być bardziej czuły na zmiany w organizmie, co sprawia, że badania pierwiastków zjonizowanych w erytrocytach są bardziej precyzyjne.

Kwestionariusz Osobowości EPQ-R jest pomocny w identyfikacji osobowościowych czynników predysponujących do tężyczki. Test ten służy ocenie fundamentalnych aspektów osobowości. Składa się z 100 pytań, które są podzielone na cztery skale: Neurotyzm (N), Ekstrawersja (E), Psychotyzm (P) oraz Kłamstwo (K). Umożliwia identyfikację dominującego typu osobowości u osób charakteryzujących się podwyższoną pobudliwością nerwowo-mięśniową.

Atak tężyczki jawnej zazwyczaj przebiega łagodnie i rzadko stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Początkowe symptomy ataku to symetryczne drętwienie opuszków palców stóp i dłoni oraz skurcze mięśni w okolicach ust (tzw. „usta karpia”). W kolejnych etapach pacjent może doświadczać drętwienia i skurczów w kończynach górnych (tzw. „ręka położnika” – zgięcie czwartego i piątego palca dłoni przy jednoczesnym wyproście kciuka, palca wskazującego i środkowego), a także dolnych (końsko-szpotawe ustawienie stóp). Następnie mogą pojawić się drętwienie przedramion, ramion i mięśni klatki piersiowej, a także charakterystyczne skurcze mimiczne twarzy.

Atakowi tężyczki towarzyszą zazwyczaj uczucie niepokoju, ból głowy, nadmierne pobudzenie, ucisk w klatce piersiowej oraz zaburzenia rytmu serca. Mogą także wystąpić objawy takie jak światłowstręt czy podwójne widzenie.W niektórych przypadkach atak może być dodatkowo nasilany przez hiperwentylację, co oznacza wzrost stężenia tlenu we krwi i spadek dwutlenku węgla. Ostry przebieg ataku tężyczki jawnej może prowadzić do zasłabnięcia, omdlenia z drgawkami, a w skrajnych przypadkach może pojawić się skurcz krtani, co stanowi realne zagrożenie dla życia.

Z kolei symptomy tężyczki utajonej nie zawsze są jednoznaczne.  Atak jest zazwyczaj łagodniejszy, co sprawia, że pacjenci często nie zdają sobie sprawy z podłoża swoich dolegliwości. Objawiają się głównie uczuciem zmęczenia, bezsennością, problemami z koncentracją oraz pamięcią. Pacjenci doświadczają trudności w wymowie, odczuwają obniżenie nastroju, towarzyszy im niepokój, lęk i rozdrażnienie. Często występują napady paniki. Niekiedy pacjenci zgłaszają bóle w klatce piersiowej, uczucie duszności, kołatanie serca oraz nadmierną potliwość czy uczucie zziębnięcia. Ponadto może pojawić się mrowienie i kurcze mięśni, szczególnie w obrębie stóp i łydek, drętwienie kończyn, drżenie ciała, bóle brzucha, spowolnienie ruchowe oraz uczucie obecności ciała obcego w gardle. Czasami pacjenci doświadczają drgania powiek.

W przypadku tężyczki, kluczowe jest zrozumienie skomplikowanej dynamiki ośrodka nerwowego oraz indywidualnych potrzeb pacjenta. W Royal Clinic, doświadczeni specjaliści stosują nowoczesne metody diagnostyczne, umożliwiające precyzyjne zidentyfikowanie obszarów dotkniętych chorobą. Dzięki temu możliwe jest skierowanie leczenia na konkretny obszar, co zwiększa szanse na efektywność terapii.

Wdrażane w Royal Clinic innowacyjne podejście do leczenia tężyczki obejmuje nie tylko farmakoterapię, ale także terapie wspomagające, rehabilitację oraz wsparcie psychologiczne. Całościowe podejście do pacjenta, uwzględniające zarówno aspekty fizyczne, jak i psychiczne, pozwala na osiągnięcie optymalnych rezultatów w leczeniu tężyczki.