Rak szyjki macicy – objawy i skuteczne leczenie.
Rak szyjki macicy to na świecie czwarty najczęściej występujący nowotwór u kobiet. Wczesne stadium raka szyjki macicy zazwyczaj nie daje żadnych objawów, dlatego badanie profilaktyczne może pomóc nam w wykryciu takiego bezobjawowego stadium. Najczęstszym czynnikiem sprawczym raka szyjki macicy jest wirus brodawczaka ludzkiego – HPV (z ang. human papilloma virus).
Przyczyny oraz czynniki ryzyka wystąpienia raka szyjki macicy:
- zarażenie wirusem brodawczaka ludzkiego – HPV (najwyższy potencjał onkogenny mają
podtypy 16 i 18), - palenie tytoniu,
- infekcje narządu rodnego – choroby przenoszone drogą płciową (chlamydia, rzeżączka, opryszczka),
- duża liczba partnerów seksualnych,
- wczesne rozpoczęcie współżycia,
- zakażenie ludzkim wirusem niedoboru odporności HIV
- przyjmowanie leków immunosupresyjnych,
- przewlekłe i nieleczone stany zapalne pochwy,
- stosowanie środków antykoncepcyjnych (brak zabezpieczenia mechanicznego).
Nie stwierdzono jednak predyspozycji rodzinnych do występowania raka szyjki macicy. Wczesne stadia raka szyjki macicy najczęściej nie dają żadnych objawów.
W przypadkach zaawansowanego stadium rak szyjki macicy może dawać objawy takie jak:
- krwawienia kontaktowe,
- upławy krwiste lub wodniste o nieprzyjemnym zapachu,
- ból w podbrzuszu i miednicy,
- obrzęki kończyn dolnych (często niesymetryczny, np.: tylko jednej kończyny),
- bolesne oddawanie moczu lub stolca,
- wystąpienie krwi w moczu lub stolcu.
Profilaktyka raka szyjki macicy:
- Zalecane jest, aby do 30 roku życia wykonywać regularne badania cytologiczne, co 1-3 lata (częstotliwość badań powinna być ustalana na podstawienie wyniku poprzedniego badania). Preferowana jest cytologia na podłożu płynnym. Pierwszą cytologię pobieramy do 3 lat od rozpoczęcia współżycia lub po 25 roku życia. Po 30 roku życia zalecany jest Co-Test, czyli cytologia płynna wraz z testem na wirusa HPV HR (wysokoonkogenne typy wirusa). W zależności od wyników badań cytologiczny i testów w kierunku wirusa HPV ustalane jest dalsze postępowanie.
- Szczepienia przeciwko wirusowi HPV są skuteczną profilaktyką raka szyjki macicy, podaje się, że zmniejszą one ryzyko infekcji o ponad 75%. Największą skuteczność daje gdy jest zastosowana przed rozpoczęciem współżycia.
Nieprawidłowy wynik cytologii jest pierwszym sygnałem, aby zgłosić się na kolposkopię, czyli dokładne oglądanie w przybliżeniu tarczy szyjki macicy oraz ujścia zewnętrznego kanału szyjki macicy wraz z użyciem odczynników, które pomagają wykryć zmiany nowotworowe. Lekarz wykonujący kolposkopię może pobrać wycinki do badań histopatologicznych i na podstawie wyników tego badania ustalane jest dalsze rozpoznanie.
We wczesnym stadium zaawansowania raka szyjki macicy z wyboru postępowaniem jest leczenie operacyjne. Gdy mamy do czynienia z nowotworem zaawansowanym miejscowo stosuje się radiochemioterapię. Sama chemioterapia wykorzystywana jest głównie w leczeniu zaawansowanego stadium choroby, gdy daje ona przerzuty lub jest to wznowa choroby. Rokowania są zależne od momentu wykrycia choroby, podatności danego organizmu na leczenie oraz sanu ogólnego pacjentki.
Pamiętajmy, że rak szyjki macicy zaraz po raku piersi, raku endometrium i raku jajnika, jest jednym z najczęściej występujących nowotworów u kobiet. Dlatego pamiętajmy, aby zgłaszać się na wizyty kontrolne, regularnie wykonywać cytologię szyjki macicy i w razie wystąpienia nieprawidłowych wyników skutecznie i szybko leczyć. Przypominajmy to kobietom w każdym wieku, również tym, które przeszły już menopauzę, że najlepiej jest zapobiegać, a nie leczyć.
