Anemia – czym jest i jak ją leczyć?
Anemia nazywana również niedokrwistością jest to stan w którym dochodzi do zmniejszenia stężenia hemoglobiny (HGB). Hemoglobina jest białkiem występującym w erytrocytach, czyli krwinkach czerwonych. Krwinki czerwone, czyli erytrocyty, odgrywają kluczową rolę w układzie krwionośnym. Ich głównym zadaniem jest transportowanie tlenu z płuc do tkanek oraz przenoszenie dwutlenku węgla z tkanek z powrotem do płuc, gdzie jest usuwany z organizmu. Anemii mogą towarzyszyć zmiany w badaniu morfologicznym krwi takie jak obniżony poziom erytrocytów (RCB), zmiany w objętości krwinek czerwonych (MCV), a także obniżony wskaźnik hematokrytu (HCT), który określa stosunek objętości erytrocytów do objętości krwi pełnej.
Kryteria rozpoznania niedokrwistości i stopnie jej nasilenia
O niedokrwistości, możemy mówić w przypadku kiedy stężenie hemoglobiny w wynikach jest poniżej:
- 12 g/dl u kobiet (11g/dl u ciężarnych),
- 13 g/dl u mężczyzn
Ze względu na wynik badania krwi można wyróżnić anemię o różnym nasileniu, a więc:
- anemię łagodną, gdzie stężenie hemoglobiny wynosi 0–12,0 g/dl (lub 13 u mężczyzn),
- umiarkowaną – stężenie między 8–9,9 g/dl,
- anemię ciężką – stężenie hemoglobiny wynosi 6,5–7,9 g/dl,
- zagrażającą życiu z poziomem hemoglobiny poniżej 6,5 g/dl.
Jakie są przyczyny anemii?
Niedokrwistość może mieć różne przyczyny, należą do niej między innymi;
- spadek produkcji krwinek czerwonych, który może być związany z niedoborem witaminy B12, kwasu foliowego, zaburzeniami wchłaniania bądź niedoborem żelaza,
- znaczna utrata krwi, np. u kobiet w czasie obfitego cyklu miesiączkowego, urazach, operacjach bądź krwawieniach z przewodu pokarmowego,
- choroby przewlekłe – RZS, toczeń rumieniowaty układowy, niewydolność nerek, nieswoiste zapalenie jelit,
- wzrost liczby niszczonych erytrocytów, który wynika np. z uwarunkowanych genetycznie lub nabytych wad budowy krwinek. Prowadzić do niego mogą infekcje (np. malaria), zaburzenia genetyczne (np. niedokrwistość sierpowatokrwinkowa), niektóre choroby autoimmunologiczne,
- nadużywanie alkoholu.
Objawy anemii – co powinno nas zaniepokoić?
W poszczególnych rodzajach niedokrwistości możemy zaobserwować szereg objawów, wśród nich możemy wyróżnić:
- zawroty i bóle głowy,
- bladość skóry i błon śluzowych,
- niskie ciśnienie krwi,
- przyspieszona akcja serca,
- zaburzenia pamięci i koncentracji,
- zmniejszenie tolerancji wysiłkowej,
- wypadanie włosów, kruchość paznokci.
W przypadkach kiedy anemia postępuje bardzo szybko i dochodzi do znacznego obniżenia poziomu hemoglobiny może dojść do silnych zawrotów głowy a nawet zasłabnięcia czy utraty przytomności.
Diagnostyka anemii – jakie badania wykonać?
Podstawowym badaniem do rozpoznania niedokrwistości jest morfologia krwi. W wynikach obserwuje się niskie stężenie żelaza, obniżoną liczbę krwinek czerwonych i ich objętości (MCV), spadek stężenia hemoglobiny w krwince (MCHC), obniżony hematokryt. Na podstawie tych wyników lekarz jest w stanie wdrożyć postępowanie oraz określić przyczynę, choć zdarzają się przypadki kiedy konieczne są dodatkowe badania.
Jak leczyć anemię?
Leczenie niedokrwistości zależy tak naprawdę od przyczyny, stopnia i może być zróżnicowane. Kluczowe w każdym przypadku jest usunięcie przyczyny, suplementacja żelaza oraz odpowiednia dieta a w ciężkich przypadkach niedokrwistości przetoczenie krwi.
Jak zapobiec anemii?
Należy pamiętać, że tak jak we wszystkich przypadkach dieta może być kluczowym elementem obok leczenia farmakologicznego. Chcąc wspomóc swój organizm powinniśmy spożywać produkty:
- Zawierające żelazo, np. wątróbkę, buraki, szpinak, szparagi, natkę pietruszki, jaja, ryby
- Zawierające wit B12, np. jaja, twaróg, mięso, ser
- Zawierające wit. C, która poprawia przyswajalność żelaza, np. cytrusy, natka pietruszki, papryka
- Zawierające wit. B9, np. jarmuż, sałata, kapusta, natka pietruszki
